بازخوانی مدل اجتهادی تجربی علم دینی

author

  • حسین بستان عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
Abstract:

اندیشة علم دینی با وجود کوشش­های صورت­گرفته در دهه­های اخیر از سوی موافقان و مخالفان آن هنوز به نقطة روشنی نرسیده است. این مقاله با هدف بازخوانی یکی از مدل­های علم دینی، موسوم به مدل اجتهادی - تجربی که نخستین بار در اوائل دهة 1380 مطرح شد و به­تدریج در ضمن چندین کتاب و مقاله شرح و بسط یافت، پس از توضیح کوتاهی دربارة جایگاه این مدل در میان دیدگاه­های علم دینی و معرفی کلّی مبانی و روش­شناسی این مدل، به رفع ابهامات و اشکالات آن در خلال ده محور پرداخته است. این محورها عبارت­اند از: سقوط در دام تجربه­گرایی، وابستگی به پارادایم­های غربی، ابهام در تفکیک سطوح علم به تجربی و فراتجربی، عدم عینیت، عدم کفایت گزاره‌های متون دینی برای تولید علم، احتمال ابطال تجربی گزاره‌های دینی، ترجیح معرفت ضعیف­تر بر معرفت قوی­تر، ابهام در وجه نام­گذاری علم دینی، ابهام در امکان پیشرفت و مشکل عدم خلاقیت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازخوانی دانش طراحی شهری از منظر فلسفۀ علم حکمی- اجتهادی

هدف: هدف این مقاله، امکان قرائت دانش طراحی شهری به واسطۀ مؤلفه‌های فلسفۀ علم و در راستای کشف امکان تحولات جدید دانشی از جمله ابزار و منابع جدید شناخت برای انسان به عنوان سوژۀ طراحی در این دانش بوده است. روش: روش پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی انجام شده و در نهایت، به تحلیل محتوای مطالب جمع‌آوری‌شده پرداخته شده است. یافته‌ها: با توجه به نوظهور بودن دانش طر...

full text

بازخوانی دانش طراحی شهری از منظر فلسفۀ علم حکمی- اجتهادی

هدف: هدف این مقاله، امکان قرائت دانش طراحی شهری به واسطۀ مؤلفه های فلسفۀ علم و در راستای کشف امکان تحولات جدید دانشی از جمله ابزار و منابع جدید شناخت برای انسان به عنوان سوژۀ طراحی در این دانش بوده است. روش: روش پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی انجام شده و در نهایت، به تحلیل محتوای مطالب جمع آوری شده پرداخته شده است. یافته ها: با توجه به نوظهور بودن دانش طر...

full text

علم دینی در مقام توصیف و توصیه؛ بازخوانی نظریه علم دینی استاد مصباح یزدی

چکیدهتفکیک معانی علم و دین و تعیین نسبت دقیق این دو حوزه، شرط لازم برای تنقیح معنا و ماهیت علم دینی از منظر استاد مصباح است. بیان جایگاه علم در منظومه علم دینی و فهم صحیح از تاثیرات دین و مبانی ارزش‌شناختی بر علم، افق‌هایی نوین در زمینه ارائه نظریات علمی و اعتبارسنجی نظرات مذکور پیش روی محققین می‌گشاید. تدقیق معنای علم و توجه به ساحت‌های مختلف علم، حیطه انتظارات و توانمندی‌های موجود در شکل‌گیری...

full text

بررسی مدل تأسیسی دربارۀ علم دینی

دکتر خسرو باقری درباره علم دینی، مدل مورد نظر خود را با عنوان «مدل تأسیسی» مطرح کرده است. دغدغۀ اصلی ما بررسی مدل تأسیسی است. در این مقاله، این دیدگاه را در پنج بخش اصلی معرفی کرده‏ایم و سپس در ده مورد اصلی به نقد آن پرداخته‏ایم. از نظر نگارنده، نتیجه آنکه مدل تأسیسی، خواه به‌لحاظ مبنا و خواه به‌لحاظ بنا، با اشکالات عمده‌ای مواجه است. برخی از این اشکالات ناظرند به: نگاه سیاه و سفید به علم‌شناسی...

full text

مدل طولی در علم دینی

دوگانگی علوم طبیعی و انسانی یکی از جاافتاده ترین دوگانگی ها در تفکر و فرهنگ غربی است. این دوگانگی، آن گونه که در فلسفهٴ غرب به چشم می خورد، نتایج و پیامدهای بسیاری داشته است. نگارنده با اشاره به این مبنا و پیامدهای آن، به بیان ناهمخوانی آن با تفکر دینی می پردازد. در ادامه ـ با استفاده از فلسفهٴ نفس صدرایی ـ مدل طولی در علم دینی مطرح می شود. سه پیامد مهم این مدل، یعنی ردّ تحویل گرایی و ردّ تقابل ت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 25  issue 98

pages  20- 34

publication date 2019-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023